Manifest

Rotterdam heeft een zorgprobleem. Steeds meer mensen in nood dreigen verstoken te raken van passende zorg. Het geld en het personeel ontbreekt. Nu al zitten velen in ‘zorgkou’ en dat neemt toe. De kosten van Zorg en Welzijn groeien in de richting van de 25% van het stadsbudget. Wethouder Ronald Buijt noemde op 9 februari in het Timmerhuis het huidige zorgen “onuitvoerbaar, onhaalbaar en onbetaalbaar”. Het moet fundamenteel anders. Die middag werd eerst gesproken over een betere verdeling van de koek. Josine Meurs verwoordde namens de gemeente en de zaal een dieper gevoel. We hebben een ándere koek nodig. En vandaag zeggen we: ook andere bakkers. In de brandbrief van 13 december wordt hoopvol gesproken over de “vele vrijwilligers en netwerken in de wijk”. Dat klopt en we denken (en bakken) graag mee.

Sinds de brandbrief gonst het van ideeën in de stad. De overheid ziet het goed. Bij het maatschappelijke middenveld is nog onbenutte kracht die nú aangesproken kan worden. Wijkpartijen en sociaal ondernemers hebben creatieve en effectieve interventies ontwikkeld. Door de inzet van vrijwilligers, de lage overheadkosten en de lokale betrokkenheid werken zij goedkoper dan de grote stedelijke aanbieders. Ze kunnen opschalen. Geïndiceerde zorg zal altijd nodig blijven, maar een deel van de mensen kan goed in het lokale maatwerk terecht. Ook het sociale ecosysteem van buurthuiskamers, groenplekken, kunstateliers en sportlocaties in de buurten, heeft potentie. Daar voelen kwetsbaren zich thuis. Met wat investering kan dit een sterker vangnet en waakvlam worden. Er liggen kansen!

Helaas is het in de afgelopen jaren voor actieve bewoners, maatschappelijke initiatieven en sociaal ondernemers steeds lastiger geworden om structurele steun te krijgen van de overheid. Subsidie- en aanbestedingsdrempels werden verhoogd, criteria verfijnd, budgetten verkleind en termijnen verkort. Zorg is niet alleen te duur geworden door wat de brandbrief aanwijst: vergrijzing en armoede. Ook door een inkoop- en uitwerksysteem waarbij onbekend veel geld gaat naar procedures, overheadkosten en specialisten, vastgoed en juridisch procederen. Dat alles onder- graaft het vertrouwen in de overheid bij bewoners en buurtinitiatieven en daar heeft niemand baat bij.

Wij, de ondertekenaars van dit manifest, geloven in nieuwe kansen. Laten we samen dit moment van breed gevoelde urgentie benutten voor een transitie van denken en doen. Transitie010 wijst de weg: van controle naar vertrouwen, van standaard naar maatwerk, van afhankelijkheid naar zelfregie, van probleemgestuurd werken naar positieve gezondheid, van top-down naar bottom-up, van institutioneel naar netwerkzorg. Laten we met de formele en informele wereld samen nieuwe wegen ontwerpen waarmee Rotterdam verder komt. Zo kan het wederzijdse vertrouwen tussen overheid, gevestigde zorg- en welzijnsorganisaties aan de ene kant en lokale initiatieven, wijknetwerken en sociaal ondernemers aan de andere kant weer groeien. Daar vaart heel de stad wel bij.

Wij pleiten in dit manifest voor een systeemvernieuwing in zorg en welzijn. We gaan binnenkort het College van Burgemeester en Wethouders in een Open brief vragen, om zich samen met de gemeenteraad in te zetten voor deze drie speerpunten:

1. Duurzaamheid
Structurele steun voor de humuslaag in de samenleving, de diversiteit van lokale buurtplekken. Door dit sociale weefsel te ontlasten en te verbinden, kan onbenutte kracht worden aangeboord en de menselijke maat hersteld. Zo weven we een sociaal vangnet waarmee we preventie versterken en het zorgen langer volhouden.

2. Maatwerk
Meer ruimte voor lokaal maatwerk in de aanbestedingen voor Zorg, WMO, jeugd, welzijn en werkgelegenheid. Kritisch de huidige kosten onderzoeken. Aanpassen van marktwerking en verkokering. Meer ruimte voor een integrale aanpak, maatschappelijk aanbesteden, kleinere percelen en lokaal initiatief. Zo wordt zorg goedkoper, nabijer en innovatiever.

3. Eigenaarschap
Wijkpartijen, wijkraden en bewoners krijgen een rol bij het bedenken, uitvoeren en evalueren van beleid voor zorg en welzijn. Zo wordt zorg meer van de mensen en buurten zelf.