“Wat is dát mooi gezegd!” dacht ik toen ik in één adem het LSA-essay van Piet-Hein Peeters had uitgelezen. Hij verwoordt precies wat we als Welzijnscoalitie ook al jaren proberen te zeggen. Maar dan beter en mooier. Dit is zijn betoog in het kort:
De overheid wil steeds meer zorg en welzijn overlaten aan bewoners. Ze wil dat de sociale basis sterker wordt en trekt daarvoor vele miljoenen uit. De GALA-middelen (Gezond en Actief Leven Akkoord) worden via IZA (interregionale zorgkantoren) verdeeld. Bureauprofessionals van overheid en zorginstellingen schrijven daarvoor plannen. De sociale basis zit er niet aan tafel. Het worden (weer) plannen over ons zonder ons, waar marktpartijen verdienmodellen op kunnen maken.
De leefwereld van ons sociale ecosysteem heeft een andere dynamiek dan systeemwereld van overheid en zorgbedrijven. Bij ons spelen waarden als gemeenschap en relatie, nabijheid en aandacht, eigenaarschap en samen-regie, wederkerigheid en plezier een grote rol. Zaken waar marktgedreven partijen weinig mee kunnen. En ondertussen loopt het professionele zorgen aan alle kanten vast.
Peeters wijst op het gevaar van aanpassen. De systeemwereld wil nu de sociale basis voor haar karretje spannen. Gratis uitbreiding van zorg-personeel… Dat gaat niet werken. Zodra bewonersorganisaties ingekapseld worden in systeemkokers, verdroogt hun energie. Het kan anders. Dichtslibbende en lekkende aderen hoef je niet op te lappen. Laat ze hun ding doen en leg gewoon een bypass aan.
Geef burgercollectieven vertrouwen. Schep nieuwe steunlijnen, zowel landelijk als gemeentelijk, die niet gedomineerd worden door overheden of bureauprofessionals, maar door ervaringsdeskundigen en actieve bewoners. Steunlijnen die de bloei van gemeenschappen bevorderen zonder hen systemisch te beknellen. Opbouwwerk wat de kracht in de basis vindt en versterkt. Maak ruimte voor de groei van lokale parels, door inkoop veel creatiever en decentraler aan te pakken.
Het essay voelt als een heerlijke duw in de rug. Hopelijk zien de nieuwe minister en de lokale beleidsmakers dat ook!
https://www.lsabewoners.nl/wp-content/uploads/LSAB_Essay_Eerst_het_samenleven.pdf